فیش حقوقی یکی از صدها گزارش حسابداری است که جهت ارائه اطلاعات مالی هر یک از کارکنان یک مجموعه طی یک ماه کارکرد، در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. کارکنان به کمک فیش حقوقی دریافتی خود در پایان هر ماه کاری، از میزان ناخالص حقوق و مزایا، کسورات و خالص دریافتی خود آگاه می‌شوند. در‌واقع کارفرما با ارائه‌ی فیش حقوقی، شفافیت اطلاعات مالی و حفظ حقوق قانونی کارکنان خود را نشان می‌دهد. حال با توجه به اهمیت فیش حقوقی، ما در تراز محاسبان برنا بر آن شدیم که شما را با این موضوع مهم آشنا کنیم
تعریف فیش حقوقی
فیش حقوقی سندی است که به موجب آن کارفرما میزان مبلغ پرداختی به کارمندان و کارگران خود را براساس کارکرد ماهیانه‌ی آن‌ها و مطابق قوانین حقوق و دستمزد به شکل کتبی صادر می‌کند. این سند، از سوی واحد حسابداری و یا منابع انسانی یک مجموعه، به کارمندان یا کارگران ارائه می‌گردد و به موجب آن پرسنل یک سازمان از کلیه‌ی درآمدها و کسری‌های ماهیانه‌ی خود مطلع می‌شوند.
جالب است بخوانید: حسابداری چیست و انواع آن کدام‌اند؟
اطلاعاتی که در فیش حقوقی منعکس می گردد
یک فیش حقوقی شامل اطلاعاتی نظیر: نام شخص حقوقی (دستگاه اجرایی دولتی، سازمان، شرکت های بخش خصوصی، و …)، تاریخ صدور، نام و نام‌خانوادگی کارمند یا کارگر، کد ملی، کد پرسنلی، شماره حساب و بیمه می‌شود
هم‌چنین اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد به صورت دو ستون مجزا شامل: حقوق مبنا، پایه سنوات ، کمک هزینه عائله مندی، کمک هزینه اولاد، کمک هزینه مسکن، بن کارگری و جمع ناخالص حقوق در ستون سمت راست و کسورات حقوق شامل: مالیات حقوق، بیمه، بیمه تکمیلی، انواع وام و خالص پرداختی در ستون سمت چپ می‌شود.
خالص پرداختی از تفاضل جمع ناخالص حقوق (جمع اقلام ستون سمت راست) و جمع کسورات (جمع اقلام ستون سمت چپ) بدست می‌آید و به حساب کارمند یا کارگر در پایان ماه کاری واریز می شود. در ادامه به توضیح و نحوه‌ی محاسبه‌ی هر یک از آیتم‌های مذکور خواهیم پرداخت.
حقوق مبنا
عبارتست از مجموع حقوق اصلی (دستمزد روزانه) و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل که بخش عمده‌ی مبلغ دریافتی کارکنان را شامل می‌شود و مبنای محاسبه‌ی سایر مزایا از جمله اضافه‌کاری، کسر‌کار، مانده مرخصی و … است. فرمول محاسبه حقوق مبنا بصورت زیر است:
حقوق پایه = روزهای کارکرد × (پایه سنوات + دستمزد روزانه)
پایه سنوات
مبلغی است که از سال دوم اشتغال فرد نزد یک موسسه یا کارفرما، به کارگر اختصاص می‌یابد. این مبلغ سالانه از سوی شورای عالی کار تعیین می‌شود. در واقع پایه سنوات، مزایایی است که به تجربه و زمان خدمت شخص در یک موسسه تعلق می‌گیرد و هر چه مدت زمان خدمت شخص بیشتر باشد، میزان سنوات دریافتی او نیز افزایش خواهد یافت.
کمک هزینه عائله‌مندی
مبلغی است که جهت کمک به تأمین هزینه‌های زندگی کارمندان و کارگران متأهل پرداخت می‌شود.
کمک هزینه اولاد
مبلغی است که به ازای هر فرزند معادل سه روز حقوق پایه اداره کار در یک ماه اختصاص داده می‌شود.
کمک هزینه مسکن
مبلغی است که ابتدای هر سال توسط شورای عالی کار تعیین و به عنوان مزایای مستمر جهت تسهیل پرداخت هزینه مسکن براساس روزهای کارکرد شخص، به وی تعلق می‌گیرد.
بن کارگری
مبلغی است که جهت تهیه خوار و بار و اقلام مصرفی خانوار، مطابق تشخیص شورای عالی کار و پس از تصویب هیئت وزیران، به‌عنوان مزایای مستمر به شخص پرداخت می‌شود.
جمع ناخالص حقوق
مجموع حقوق و مزایای قابل پرداخت به شخص قبل ازکسر مالیات، بیمه و هر گونه کسورات را، جمع ناخالص حقوق می‌گویند.
مالیات حقوق
مبلغی است که از حقوق کارمند یا کارگر برداشت و به صندوق دولت (سازمان امور مالیاتی) پرداخت می‌شود. هر ساله مبلغ معافیت مالیاتی حقوق کارگران و کارمندان توسط هیات دولت تعیین و اعلام می‌شود
بیمه حقوق
حق بیمه مبلغی معادل ۳۰ درصد حقوق و دستمزد هر شخص است که ۲۳درصد آن توسط کارفرما (۲۰ درصد حق بیمه سهم کارفرما و ۳ درصد حق بیمه بیکاری سهم کارفرما) و ۷ درصد آن از حقوق شخص کسر گردیده و به حساب سازمان تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و سایر سازمان‌های بیمه‌گر واریز می‌شود.
بیمه تکمیلی
مبلغی است که جهت پوشش هزینه‌های درمان مازاد بر تعرفه های بیمه تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و بیمه‌های مشابه از حقوق شخص بر اساس تعداد نفرات تحت پوشش، کسر می‌گردد.
اقساط وام
مبلغی است که از حقوق و دستمزد اشخاص وام‌گیرنده در هر ماه کسر می‌گردد
جمع خالص پرداختی
مبلغی است که از تفاضل جمع ناخالص (قابل پرداخت) حقوق و جمع کسورات بدست می‌آید و در واقع همان مبلغی است که به حساب شخص واریز می‌گردد.
اضافه‌کاری و نحوه محاسبه آن
براساس قانون کار، مدت‌زمان انجام کار برای کارمندان در طول روز ۷.۳۳ ساعت است که در هفته به ۴۴ ساعت می‌رسد. به این‌ترتیب اگر کارمند مدت‌زمان بیشتری از عدد تعیین‌شده توسط وزارت کار، در شرکت و با توافق کارفرما کار کند، لازم است که برای او اضافه‌کاری در نظر گرفته شود.
جالب است بخوانید: همه چیز درباره اظهار نامه مالیات بر ارزش افزوده
ساعات کار اضافی کارگران در طول روز، نباید از ۴ ساعت بیشتر شود، مگر در موارد استثنایی، آن‌هم با توافق طرفین. محاسبه‌ی اضافه‌کاری، از تقسیم حقوق یا مزد ماهانه بر ساعات کارکرد موظفی موضوع ماده ۵۱ قانون کار بدست می‌آید که با افزودن ۴۰% به مزد یک ساعت کار عادی، مزد یک ساعت اضافه‌کاری محاسبه خواهد شد.
ساعات اضافه‌کاری * ۱.۴* ۲۲۰ / (حقوق پایه+ مزایای شغلی به تبع شغل) = فرمول اضافه کاری
در فرمول فوق، عدد ۲۲۰ نشان‌دهنده ساعات کاری ماهانه عادی، عدد ۱.۴ نشان‌دهنده ضریب اضافه کاری است.
فوق‌العاده‌ها در فیش حقوقی
برخی از فیش‌های حقوقی در بخش حقوق و مزایای قابل پرداخت، شامل عباراتی نظیر فوق‌العاده‌ها هستند. فوق‌العاده‌ها مفاهیم مهمی هستند که هر کدام براساس موارد متفاوت محاسبه و به افراد دارای شرایط خاص تعلق می‌گیرد. نمونه‌هایی از انواع فوق‌العاده‌ها و نحوه محاسبه آن‌ها به شرح زیر است:
- فوق‌العاده شغل: مبلغی است که بر اساس مدرک تحصیلی و پست سازمانی تعیین می‌شود و جزء حقوق و مزایای مستمر بوده و به حقوق پایه افزوده می‌شود.
- فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار: مبلغی است که بر اساس حقوق مبنا، شرایط کاری و آسیب‌پذیری محیط کار متفاوت است.
- فوق‌العاده محرومیت از تسهیلات زندگی: مبلغی است که بر اساس حقوق پایه و درجه محرومیت از تسهیلات زندگی در مناطق مختلف پرداخت می‌شود.
- فوق‌العاده محل خدمت: مبلغی است که در صورت انتقال از یک شهرستان به شهرستان دیگر به افراد پرداخت می‌شود.
- فوق‌العاده جذب مناطق محروم: مبلغی است که به افراد شاغل در مناطق محروم پرداخت می‌شود.
- فوق‌العاده جذب مشاغل: مبلغی است که مطابق فرمول فوق‌العاده شغل + افزایش سنواتی + حقوق پایه و با توجه به درصد تعیین شده محاسبه می‌شود.
- فوق‌العاده ویژه: مبلغی است که به افراد خاصی که مشمول آن هستند و مطابق با فرمول (فوق‌العاده جذب + فوق‌العاده شغل + افزایش سنواتی + حقوق مبنا) پرداخت می‌شود.
- فوق‌العاده برجستگی: مبلغی است که به ١٠ تا ٢٠ درصد حقوق مبنای افرادی که بالاترین نمره ارزشیابی را کسب کرده‌اند، پرداخت می‌شود.
کاربردهای فیش حقوقی
فیش حقوقی یک ابزار مهم مالی است که اطلاعات مرتبط با درآمد و مزایای مالی کارمندان و کارگران را بصورت دقیق و شفاف ارائه می دهد. کارکنان یک مجموعه به کمک فیش حقوقی می‌توانند درک بهتری از وضعیت مالی خود داشته و به این ترتیب تصمیمات مالی صحیح گرفته و برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی متناسب با درآمد خود داشته باشند.
هم‌چنین، ارائه فیش حقوقی، موجبات افزایش اعتماد و رضایتمندی کارکنان یک مجموعه را نسبت به کارفرما فراهم می‌کند. هم‌چنین، در صورت بروز هرگونه ابهام و اختلاف در مورد حقوق و دستمزد، می‌تواند به عنوان مرجعی قانونی جهت حل اختلافات مورد استفاده قرارگیرد.
جمع‌بندی فیش حقوقی
در این مقاله، فیش حقوقی، به عنوان یکی از اسناد مهم مالی برای کارفرمایان و کارمندان معرفی شد که شامل اطلاعات مالی نظیر حقوق و مزایای قابل پرداخت، کسورات و خالص پرداختی است که بر اساس کارکرد ماهانه کارکنان تنظیم و در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود . ارائه فیش حقوقی از سوی کارفرما، نشان‌دهنده قابلیت اعتماد، دقت و شفافیت مالی وی می‌باشد، از طرفی فیش حقوقی به کارکنان مجموعه برای تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مناسب مالی و پیگیری‌های حقوقی کمک می‌کند.
سوالات متداول مطلب فیش حقوقی
۱- فیش حقوقی حاوی چه اطلاعاتی است ؟
یک فیش حقوقی شامل اطلاعات هویتی (نام شخص حقوقی، مشخصات فردی کارمند یا کارگر، کد پرسنلی، شماره حساب، بیمه) و اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد (جمع ناخالص حقوق، کسورات و خالص پرداختی) است.
۲- فیش حقوقی چه کاربردهایی دارد؟
فیش حقوقی، به‌عنوان مرجع قانونی حل اختلافات مرتبط با حقوق و دستمزد کارکنان، کمک به کارکنان برای اخذ تصمیمات صحیح مالی، افزایش اعتماد بین کارفرما و کارمندان و اخذ تسهیلات بانکی مورد استفاده قرار می گیرد.
۳- حقوق پایه چیست؟
حقوق پایه یا حقوق مبنا یا حقوق ثابت، حقوقی است که توسط وزارت کار اعلام می‌شود. و از مجموع حقوق اصلی و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل به استثنای مزایایی نظیر عائله مندی، اولاد و … بدست می‌آید و مبنای محاسبه سایر مزایا می‌باشد.
شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر از منابع بین المللی نیز استفاده نمایید:
What Is Payroll, With Step-by-Step Calculation of Payroll Taxes
