همهی دولتهای جهان جهت تأمین هزینههای عمومی جامعه از شهروندان مالیات میگیرند. در ایران نیز همچون سایر کشورها، مالیات یکی از اصلیترین منابع مالی دولت محسوب میگردد. سازمان امور مالیاتی به دو روش مستقیم (از درآمد و دارایی افراد)، و غیرمستقیم (از خرید کالا و خدمات) اقدام به اخذ مالیات میکند.
مالیات حقوق، یکی از انواع مالیات بر درآمد است که بطور مستقیم، از کلیه افراد شاغل که به صورت ماهیانه حقوق دریافت میکنند، به تناسب میزان درآمد آنها و بصورت پلکانی اخذ میگردد. هدف دولت از ایجاد مالیات پلکانی، توزیع عادلانه درآمد در جامعه است. در این روش از اخذ مالیات که ما در تراز محاسبان برنا به آن پرداختهایم، به مبلغ معینی از حقوق افراد (حداقل حقوق) مالیات تعلق نمیگیرد که آن را، مالیات حقوق صفر مینامند.
نرخ صفر مالیاتی چیست؟
برای درآمدهایی که زیر یک سطح مشخص قرار دارند، مالیاتی اعمال نمیشود و افراد معاف از پرداخت مالیات هستند. این معافیتها ممکن است برای افراد حقیقی و حقوقی متفاوت باشند و معمولا بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی هر کشور تعیین میشوند.
بیشتر بخوانید: همه آنچه باید درباره فیش حقوقی بدانید
مالیات حقوق صفر چیست؟
همانطورکه گفتیم، در ایران، مالیات حقوق به تناسب میزان درآمد حقوق افراد، محاسبه میشود. هر سال، بعد از تصویب دستمزد نهائی کارگران توسط مجلس و شورای عالی کار، سازمان امور مالیاتی، اقدام به تنظیم بخشنامه معافیت مالیات حقوق مینماید.
براساس این بخشنامه، مبلغ مشخصی از حقوق افراد، با نرخ صفر درصد محاسبه و از مالیات معاف میشود و برای این مبلغ که در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۲۰میلیون ریال است مالیات حقوق صفر میشود. به عبارت دیگر به بخشی از حقوق افرادکه مطابق قانون، مشمول معافیت مالیاتی میشود(مالیات صفر است) مالیات حقوق صفر میگویند.
جدول مالیات حقوق ۱۴۰۳
کارفرمایان وظیفه دارند، طبق ماده ۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم، مالیاتی را که به حقوق و مزایای پرسنل تعلق میگیرد، در زمان پرداخت براساس قوانین مالیاتی محاسبه نموده و از حقوق فرد کسر کرده و ظرف مدت یک ماه، به حساب سازمان امور مالیاتی محل، واریز نمایند. نرخ مالیات حقوق براساس جدول مالیات بر درآمد حقوق ۱۴۰۳ مطابق قانون بودجه، تعیین میشود. بنابراین، میزان مالیات متعلق به حقوق فرد، پس از کسر مالیات حقوق صفر (میزان معافیت مالیاتی)، محاسبه میگردد. در قسمت زیر، جدول مالیات حقوق ماهیانه و سالیانه مربوط به سال ۱۴۰۳، آورده شده است. به کمک این جدول قادر خواهید بود مالیات متعلق به حقوق و مزایای خود را، محاسبه نمایید.
جدول مالیات حقوق ماهیانه ۱۴۰۳
ردیف | از مبلغ حقوق | تا مبلغ حقوق | حقوق مشمول مالیات | مالیات متعلقه |
۱ | ۱ | ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۰ | معاف از مالیات |
۲ | ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۱ | ۱۶۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۴۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۴,۸۰۰,۰۰۰ |
۳ | ۱۶۸,۰۰۰,۰۰۱ | ۲۷۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۰۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۶,۲۰۰,۰۰۰ |
۴ | ۲۷۶,۰۰۰,۰۰۱ | ۴۰۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۳۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۶,۴۰۰,۰۰۰ |
۵ | بیش از ۴۰۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۰% |
جدول مالیات حقوق سالیانه ۱۴۰۳ (سقف معافیتهای مالیاتی حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳)
ردیف | از مبلغ حقوق | تا مبلغ حقوق | حقوق مشمول مالیات | نرخ مالیات | مالیات متعلقه |
۱ | ۱ | ۱,۴۴۰,۰۰۰,۰۰۰ | ۰ | ۰% | معاف از مالیات |
۲ | ۱,۴۴۰,۰۰۰,۰۰۱ | ۲,۰۱۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۵۷۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۰% | ۵۷,۶۰۰,۰۰۰ |
۳ | ۲,۰۱۶,۰۰۰,۰۰۱ | ۳,۳۱۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۱,۲۹۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۵% | ۱۹۴,۴۰۰,۰۰۰ |
۴ | ۳,۳۱۲,۰۰۰,۰۰۱ | ۴,۸۹۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۱,۵۸۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۰% | ۳۱۶,۸۰۰,۰۰۰ |
۵ | بیش از ۴۸۹,۶۰۰,۰۰۰ | ۳۰% |
مطابق جداول فوق، سقف معافیت مالیاتی سالانه مبلغ یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال است و افرادی که درآمد سالیانه آنها حداکثر، یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال می باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند. به عبارت دیگر مشمول مالیات حقوق صفر میشوند. اما اگر درآمد افراد از این مبلغ بیشتر باشد، باید نسبت به مازاد آن، مالیات پرداخت کنند.
تفاوت معافیت مالیاتی و مالیات با نرخ صفر
معافیت مالیاتی به مشاغل و بنگاههای تولیدی اشاره دارد که به دلیل نقش خاص اقتصادی خود، بهطور دائمی از پرداخت مالیات معاف هستند. بسیاری از مشمولان این معافیت، نیازی به ارائه اظهارنامه مالیاتی در هر دوره ندارند؛ به طور دائم از پرداخت مالیات معاف هستند.
مالیات با نرخ صفر برای مدت محدود و جهت حمایت از کسب و کارها اعمال میشود . کسبوکارهای مشمول مالیات نرخ صفر، باید در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره مالیات، ارائه دهند.
معافیتهای مالیاتی بهصورت دائمی هستند و نیاز به ارائه اظهارنامه مالیاتی ندارند؛ اما مالیات با نرخ صفر به صورت موقتی بوده و باید برای آنها اظهارنامه مالیاتی ارائه شود. مالیات حقوق صفر، جزو این دسته میباشد.
موارد معاف از مالیات حقوق
موارد معاف از مالیات حقوق ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
- کلیه مامورهای سیاسی خارجی در ایران، نمایندگان فوقالعاده دولتهای خارجی، اعضای هیاتهای نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی، درآمد مامورهای کنسولگری خارجی در ایران، و کارکنان موسسههای فرهنگی خارجی نسبت به درآمد حقوقی که از دولت متبوع خود دریافت می کنند. مشمول معافیت مالیات حقوق هستند؛
- در آمد پرسنل محلی سفارتخانهها و کنسولگریهای ایران در خارج از کشور، نسبت به درآمد حقوقی که از طرف دولت ایران دریافت میکنند، به شرط اینکه دارای تابعیت دولت ایران نباشند.
- حقوق بازنشستگی، حق سنوات، خسارت اخراج و بازخرید خدمت یا مستمری که به وراث پرداخت میشود؛
- کمک هزینه سفر و فوقالعادههای مربوط به مسافرتهای شغلی؛
- کمک هزینه مسکن و خواروبار در ایام بیماری، کمک هزینه عائلهمندی، حق شیر، کمک هزینه مهدکودک، بازخرید ایام مرخصی
- درآمد پرداختی توسط بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و مشابه آن؛
- درآمد عیدی و پاداش پایان سال تا ۱/۱۲ میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) قانون مالیاتهای مستقیم حقوق؛
- کلیه مبالغی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها به پزشک یا بیمارستان پرداخت میکند؛
- کلیه مزایای غیرنقدی که به پرسنل پرداخت میشوند، حداکثر تا دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) قانون مالیاتهای مستقیم؛
- حقوق نیروهای مسلح نظامی و انتظامی و جانبازان و ایثارگران و آزادگان مشمول معافیت مالیات حقوق میشوند.
- شایان ذکر است،کلیهی پرداختیهای مستقیم به کارمندان باید وارد جدول مالیات حقوق شده و مالیات آن از حقوق کارمندان کسر و تا پایان ماه بعد به حساب سازمان امور مالیاتی محل واریز گردد.
جمعبندی مالیات حقوق صفر
بنابر آنچه مطرح شد، میتوان نتیجه گرفت: در ایران مالیات به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم از شهروندان اخذ میگردد. مالیات مستقیم، بدون واسطه به درآمد و دارایی افراد جامعه (فرد مالیات دهنده مشخص است) تعلق میگیرد.
مالیات حقوق نیز یکی از شاخههای مالیات بر درآمد است که توسط کارفرمایان مطابق قوانین مالیاتی حاکم از حقوق کارکنان مجموعه کسر و به حساب اداراه دارایی واریز میگردد. در این راستا، به سطح معینی از درآمد افراد شاغل مالیات تعلق نمیگیرد، به این سطح درآمدی که برای سال ۱۴۰۳، معادل ۱۴۴ میلیون تومان است، مالیات حقوق صفر گفته می شود.
کسب و کارها مطابق قانون مکلفند مالیات حقوق کارکنان خود طبق جدول معافیت مالیات محاسبه و سپس از حقوق کارکنان کسر و به همراه لیست مالیات به حساب اداره دارایی واریز کنند. چنانچه حقوق تمام کارکنان یک مجموعه معادل ۱۲ میلیون تومان باشد و مشمول مالیات حقوق صفر شوند، کارفرمایان موظفند لیست مالیاتی را تهیه و به اداره امور مالیاتی محل خود ارائه دهند. در صورت عدم ارائه لیست مالیات، کارفرما مشمول جریمه به میزان ۲ درصد حقوق پرداختی میشود.
سوالات متداول مطلب مالیات حقوق صفر
۱- مالیات مستقیم چیست؟
مالیات مستقیم، به مالیاتی اطلاق می شود که به صورت مستقیم به درآمد یا دارایی اشخاص حقیقی یا حقوقی تعلق میگیرد و پرداخت کننده آن مشخص است . مالیات مستقیم به دو بخش مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد دسته بندی می شوند.
۲- مالیات غیرمستقیم چیست؟
مالیات غیر مستقیم، به مالیات هایی اطلاق میشود که به صورت غیر مستقیم بر کالا ها و خدمات وضع شده و بر مصرف کننده نهایی تحمیل می شود و پرداخت کننده آن برای سازمان امور مالیاتی قابل تشخیص نیست. هدف این نوع مالیات کاهش مصرف گرایی و حمایت از تولید است.
۳- مالیات حقوق صفر چیست؟
مطابق بخشنامه معافیت مالیات حقوق سازمان امور مالیاتی، سطح معینی از حقوق افراد شاغل، از پرداخت مالیات معاف بوده و مشمول مالیات حقوق صفر میشود. مالیات حقوق یکی از زیرشاخه های مالیات بر درآمد است.
پس از مطالعه این مطلب، شما میتوانید جهت بالا بردن سطح اطلاعات خود از منبع زیر نیز بهرهگیری فرمایید: