جوامع بشری در زمینه های مختلف، دارای قوانین و مقرراتی می‌باشند که افراد آن جامعه ملزم به رعایت آن‌ها هستند. قوانین و مقررات سبب ایجاد نظم و آرامش در جامعه می‌شوند. بطور مثال قوانین راهنمایی و رانندگی باعث ایجاد نظم، کاهش خطر تصادف و … می‌شوند. در این میان تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی نیز بعنوان زبانی برای رانندگان، و سایر افراد جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حسابداری نیز همانند تمام رشته‌های علمی و شغلی دارای قوانین و مقرراتی است که جامعه حسابداری را ملزم به رعایت آن نموده است. این قوانین همان استانداردهای حسابداری هستند. حسابداران با استانداردهای حسابداری آشنایی داشته و در فرآیند حسابداری آن‌ها را رعایت کنند. در‌واقع استناداردهای حسابداری، همان زبان حسابداری می‌باشند، بطوری‌که قابلیت فهم انواع اسناد و گزارشهای حسابداری را برای استفاده‌کنندگان فراهم می‌کنند. در ادامه به تفصیل در مورد استانداردهای حسابداری بحث خواهیم کرد. پس با تراز محاسبان برنا همراه باشید.
استانداردهای حسابداری چیست؟ تعریف استانداردهای حسابداری
به مجموعه‌ی قوانین و مقرراتی که تعیین‌کننده‌ی اصول و رویه‌های حسابداری هستند، استانداردهای حسابداری می‌گویند. استانداردهای حسابداری بین‌المللی بوده و در تمام دنیا بعنوان مبنایی برای کار حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استانداردها برای تمام اشخاص حقوقی لازم‌الاجرا هستند.
استاندارد حسابداری بین المللی چیست؟ معیار گزارشهای مالی در سراسر جهان
استانداردهای‌حسابداری بین‌المللی ( IFRS )، توسط شورای استانداردهای حسابداری بین‌المللی ( IASB )، تدوین می‌شوند. تمامی اشخاص حقوقی فعال در حوزه بین‌المللی، به کمک این استانداردها، گزارشهای مالی خود را مطابق قوانین و مقررات حسابداری جهانی، تنظیم می‌کنند.
بیشتر بخوانید: حسابداری مالی چیست و چه اهمیتی دارد؟
شرکت‌ها با استفاده از استانداردهای حسابداری بین‌المللی شفافیت و قابلیت مقایسه گزارشهای مالی را افزایش می‌دهد. این امر موجب خواهد شد که سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری از این اطلاعات در تصمیم‌گیری‌های خود استفاده کنند. در‌واقع استفاده از استانداردهای حسابداری بین‌المللی قابلیت مقایسه و قابلیت اتکای صورت‌های مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها را افزایش می‌دهد.
استاندارد بین اللمللی حسابداری (IFRS) چه ویژگی‌هایی دارد؟
استانداردهای بین‌المللی حسابداری IFRS توسط هیئت بین‌المللی استانداردهای حسابداریIASB تهیه و به ثبت رسیده‌اند و در حال حاضر، این استانداردها بعنوان زبان مشترک حسابداران جهان، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در کشور ما، سازمان حسابرسی، تحت نظارت بنیاد استانداردهای بین‌المللی حسابداری، این استانداردها را ترجمه نموده است. در حال حاضر، در ایران برخی شرکتهای بیمه‌ای ،برخی از بانک‌ها و برخی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، ملزم به تهیه صورت‌های مالی خود بر مبنایIFRS هستند. استفاده از IFRS ، باعث افزایش قابلیت مقایسه و تحلیل گزارشهای مالی میشود و همین امر سبب جذب سرمایه‌گذاران خارجی به شرکت و بازارهای مالی میشود.
استانداردهای حسابداری چه اهمیتی دارند؟
حسابداری، فرآیند ثبت، طبقه‌بندی، تلخیص و گزارشگری داده‌ها و اطلاعات مالی است که استفاده‌کنندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی، به کمک این گزارش‌ها، اقدام به اخذ تصمیمات مالی می‌نمایند. استفاده‌کنندگان از گزارشهای مالی، معمولا، اطلاعات مالی شرکتهای مختلف را با یکدیگر مقایسه می‌کنند، تا بتوانند تصمیمات مالی صحیح در جهت پیشرفت شرکت و یا سرمایه‌گذاری بگیرند.
جهت سهولت این امر گزارشهای مالی باید قابلیت مقایسه داشته باشند. همین‌جاست که نیاز به وجود چارچوب و استانداردهایی برای ایجاد یکپارچگی، شفافیت و قابلیت مقایسه برای گزارشهای مالی احساس میشود.گزارش‌هایی که براساس استانداردهای حسابداری تهیه و ارائه می‌شوند علاوه‌براینکه خصوصیت قابل مقایسه بودن را دارا می‌باشند، موجب افزیش اعتماد سرمایه‌گذاران نیز می‌شوند.
هدف استانداردهای حسابداری چیست؟ یکسان سازی گزارشات مالی
به طور کلی هدف اصلی استانداردهای حسابداری، ایجاد قواعد و اصولی است که همه حسابداران به آن پایبند باشند تا گزارشهای مالی و نحوه محاسبات آن‌ها برای همه حسابداران و حسابرسان قابل فهم و قابل مقایسه باشد. با این حال اهداف کلی برای استاندادرهای حسابداری به شرح زیر است:
وجود روش مشخص حسابداری مورد استفاده توسط حسابداران
ارائه‌ی گزارشات مالی با شکل یکسان
روشهای ارزش‌گذاری دارایی‌ها
افشای کامل، درست و دقیق اطلاعات مالی
قابل فهم، قابل اتکا و قابل مقایسه بودن صورت‌های مالی برای استفاده‌کنندگان درون و برون‌سازمانی
استانداردهای حسابداری شامل چه مواردی می‌شوند؟
استانداردهای‌حسابداری توسط سازمان حسابرسی کل کشور تدوین می‌شوند. این استانداردها شامل مورادی از قبیل: نحوه‌ی ارائه صورت‌های مالی، حسابداری موجودی مواد و کالا، دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود ، حسابداری فعالیت‌های کشاورزی و… می‌شوند. لازم به توضیح است که کتب استانداردهای حسابداری ایران هرساله به‌روزرسانی شده و در اختیار علاقه‌مندان و فعالان حوزه‌ی حسابداری قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: استانداردهای حسابداری سال ۱۴۰۲ و تغییرات آن
علاوه بر این سایت رسمی سازمان حسابرسی نیز فایل مربوط به هرکدام از این استانداردها موجود می‌باشد. در حال حاضر ۴۳ استاندارد حسابداری مصوب شده است که لازم‌الاجرا بوده و همه حسابداران ملزم به رعایت آن‌ها می‌باشند. در ادامه به توضیح مختصری از اهداف برخی استانداردهای حسابداری مهم خواهیم پرداخت.
مهم‌ترین استانداردهای حسابداری ایران کدامند؟
در حال حاضر، ۴۳ استاندارد حسابداری مصوب و لازم‌الاجرا وجود دارند. اما در این میان، برخی از این استانداردها از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. به عنوان مثال:
نحوه‌ی ارائه صورت‌های مالی
هدف این استاندارد، ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی است تا از قابلیت مقایسه صورت‌های مالی دوره‌های قبل واحد تجاری و هم چنین با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری، اطمینان حاصل شود.
صورت جریان‌های نقدی
هدف این استاندارد، تدوین رویه‌ای برای ارائه اطلاعات مرتبط با تغییرات وجوه نقد و معادل‌های آن، از طریق صورت جریان‌های نقدی است. صورت جریان‌های نقدی هر دوره برحسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی میشود.
درآمد عملیاتی
درآمد عملیاتی، درآمدی است که از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری کسب میشود. هدف اصلی این استاندارد، تعیین زمان شناسایی درآمد عملیاتی در زمانی که شواهد کافی برای وقوع جریان ورودی منافع اقتصادی در آینده وجود داشته باشد و قابل اندازه‌گیری نیز باشد.
دارایی‌های ثابت مشهود
هدف این استاندارد، ارائه روشی برای شناسایی دارایی‌ها، اندازه‌گیری مبلغ دفتری آن، شناخت هزینه استهلاک و زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی‌هاست، تا بدین ترتیب استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات صحیحی از سرمایهگذاری‌های واحد تجاری در دارایی‌ها و تغییرات آن بدست آورند.
حسابداری موجودی مواد و کالا
موجودی مواد و کالا، به دارایی‌هایی اطلاق میشود که برای فروش نگهداری می‌شوند یا برای ساخت محصول تولید، خریداری و یا نگهداری می‌شوند و دارای ماهیت مصرفی می‌باشند.هدف این استاندارد، ارائه روش اندازه‌گیری برای گزارش موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی است.
در این قسمت به دلیل طولانی شدن زمان مطالعه، تشریح کامل متن استانداردها مقدور نبود و فقط توضیح مختصری از اهداف ۵ استاندارد مهم حسابداری ارائه گردید. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات کامل و دقیق از استانداردهای حسابداری ایران، به سایت سازمان حسابرسی کل کشور مراجعه نمایید.
جمع‌بندی مطلب استانداردهای حسابداری
همانطور که بیان شد، قوانین و مقررات یکی از ملزومات ایجاد نظم و انضباط در جوامع بشری هستند. بر این اساس، هر رشته‌ی علمی دارای زبان مشترک و خاصی است. زبان مشترک یا بعبارت دیگر قوانین جامعه حسابداری نیز، استاندارهای حسابداری هستند. این استانداردها جهت ایجاد نظام واحد و یکپارچه برای ارائه خدمات حسابداری بوجود آمده‌اند. حسابداران نیز، برای اینکه گزارشهای مالی معتبر، قابل فهم و قابل مقایسه برای استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی ارائه دهند، باید استانداردهای حسابداری را رعایت کنند.
سوالات متداول استانداردهای حسابداری
- استانداردهای حسابداری چیست؟
استانداردهای حسابداری، مجموعه قوانین و مقرراتی هستند که اساس و پایه‌ی فرآیند حسابداری هستند.
۲. استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی در سال ۱۴۰۳ چیست؟
استانداردهای حسابداری، در کشور ما، توسط سازمان حسابرسی تهیه و تدوین می‌شوند. تا سال ۱۴۰۳، ۴۳ استاندارد حسابداری تدوین شده است که لازم‌الاجرا توسط تمام حسابداران می‌باشند.
۳. استانداردهای حسابداری IFRs چیست؟
استانداردهای بین‌المللی حسابداری هستند که زبان مشترک حسابداران جهان بوده و با هدف افزایش قابلیت مقایسه و تحلیل صورت‌های مالی ایجاد شده‌اند.
جهت آشنایی با استانداردهای حسابداری بین المللی به لینک زیر مراجعه فرمایید:
