استاندارد های حسابداری مجموعه ای از قواعد و رهنودهایی هستند که باید گزارش دهی دقیق و قابل اطمینان از وضعیت مالی یک واحد اقتصادی بر اساس آن تهیه و تنظیم شود. اگر گزارشات مالی از اوضاع مالی یک سازمان بر اساس استانداردهای تعیین شده باشد قطعا گزارش شفاف و قابل تفسیر است. در این سری از مقالات آموزش رایگان حسابداری شما را بیشتر با این موضوع آشنا می‌نماییم.
استاندارد های حسابداری چیست؟
به مجموعه ای از قواعد و رهنمودهایی که به جهت گزارش دهی دقیق و قابل قبول از اوضاع مالی یک سازمان، شرکت تهیه و تنظیم شده است استاندارد های حسابداری گفته می‌شود.
استاندارد های حسابداری به کاربران مالی ( استفاده کنندگان داخلی و خارجی) از صورت‌های مالی سازمان امکان تفسیر درست و در نتیجه اتخاذ تصمیم صحیح را می‌دهند.
این گونه استانداردها شامل اصول و چارچوب‌هایی هستند که برای مواردی از جمله تهیه صورت‌های مالی اساسی، حسابداری مالی، اندازه‌گیری دارایی و بدهی، مدیریت ریسک، مدیریت مالی، اندازه‌گیری و ارزیابی عملکرد مالی و بسیاری از موارد دیگر حسابداری به کارگیری آن لازم و ضروری است.
تغییرات استاندارد های حسابداری
در طی سال‌های اخیر به جهت همگامی استاندارد های حسابداری ایران با استانداردهای بین المللی از سال ۱۳۹۷ تغییرات اساسی در این اصول و قواعد ایجاد شد.
جدیدترین اقدامی که در این زمینه رخ داده است، تغییر استانداری حسابداری ۴۳ در ۳۱ فروردین سال ۱۴۰۱ است. استاندارد حسابداری ۴۳ با عنوان (افشای منافع در واحدهای تجاری) است که رعایت اصول آن در سال ۱۴۰۲ لازم الاجرا است.
موضوع این استاندارد در ارتباط با رویه‌های شناسایی، ارایه، اندازه گیری و افشای درآمد عملیاتی در کلیه‌ی واحدهای تجاری به جز چند مورد در صنعت است.
این قانون در راستای همگرایی استاندارد حسابداری ایران با استاندارد مالی بین المللی (IFRS) است. هم‌چنین استاندارد ۴۳ معادل استاندارد شماره ۱۵ (IFRS) است.
شایان ذکر است پیش نویس استاندارد شماره ۴۳ را کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ( سازمان حسابرسی) تهیه و تنظیم نموده است.
رعایت الزامات ناشی از این استاندارد در مورد صورت‌های مالی که سال مالی آن‌ها از ابتدای فروردین سال ۱۴۰۲ و بعد از آن است به طور قطع لازم الاجرا است.
لازم به ذکر است بعد از الزامی شدن رعایت قوانین استاندارد ۴۳ جدید، استانداردهای ۱۱ و ۱۸، تفسیر ۱۳، ۱۵ و ۱۸ لغو شده است.
مهم‌ترین استاندارد های حسابداری تجدید نظر شده و استانداردهای جدید
همانطور که در بخش قبل به آن اشاره نمودیم به جهت همگامی استاندارد های حسابداری ایران با استانداردهای بین الملل تغییرات و تجدید نظرهایی در آن صورت گرفته است.
در این بخش اساسی‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر صورت گرفته است را مرور می‌کنیم.
استاندارد های حسابداری که در سال ۱۳۹۸ تجدید نظر یا کنار گذاشته اند عبارتند از:
- استاندارد ۱: ارایه صورت های مالی ( مصوب سال ۱۳۷۹)
- استاندارد۲: صورت جریان وجوه نقد (مصوب سال ۱۳۷۹)
- استاندارد ۶: گزارش عملکرد مالی (مصوب سال ۱۳۷۹)
- استاندارد ۱۴: نحوه ارایه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری (مصوب سال ۱۳۷۹)
استاندارد های حسابداری جدید وضع شده عبارتند از:
- استاندارد ۱: ارایه صورت‌های مالی ( تجدید نظر شده در سال ۱۳۹۷)
- استاندارد ۲: صورت جریان وجوه نقد (تجدید نظر شده در سال ۱۳۹۷)
- استاندارد ۳۴: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتاباهات (تجدیدنظر شده در سال ۱۳۹۷)
- استاندارد ۳۶: ابزارهای مالی – ارایه (مصوب سال ۱۳۹۷)
- استاندارد ۳۷: ابزارهای مالی – افشا (مصوب سال ۱۳۹۷)
در سال ۱۳۹۹ تنها یک مورد از استاندارد های حسابداری مورد تجدید نظر قرار گرفت. آن هم مربوط به شماره ۳۵ با عنوان مالیات بر درآمد مصوب سال ۱۳۹۷ است.
در سال ۱۴۰۰ استانداردهایی که لغو یا مورد تجدید نظر قرار گرفت عبارتند از:
- استاندارد ۱۸: صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی ( در سال ۱۳۸۴ تجدید نظر شده و در سال ۱۳۸۹ اصلاح شده است)
- استاندارد ۲۰: سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته (در سال ۱۳۸۹ تجدید نظر شده است،)
- استاندارد ۱۹: ترکیب های تجاری (در سال ۱۳۸۴ تجدید نظر شده است.)
- استاندارد ۲۳: حسابداری مشارکت‌های خاص ( مهر ۱۳۸۹ اصلاح شده است.)
- استاندارد ۲۲: گزارشگری مالی میان دوره‌ای (مهر ۱۳۸۹ اصلاح شده است.)
- استانداردهای جدید که تجدید نظر و وضع شده اند عبارتند از:
- استاندارد ۱۸: صورت‌های مالی جداگانه ( در سال ۱۳۸۹ تجدید نظر شده است.)
- استاندارد ۳۹: صورت های مالی تلفیقی (در سال ۱۳۸۹ مصوب شده است.)
- استاندارد ۲۰: سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکت‌های خاص ( تجدید نظر شده سال ۱۳۸۹) ترکیب های تجاری خاص (مصوب سال ۱۳۹۸)
- استاندارد ۴۰: مشارکت ها (در سال ۱۳۹۸ مصوب شده است.)
- استاندارد ۴۱: افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر (در سال ۱۳۹۸ مصوب شده است.)
- استاندارد ۴۲: اندازه گیری ارزش منصفانه (مصوب سال ۱۳۹۹)
- استاندارد ۲۲: گزارشگری مالی میان دوره ای ( در سال ۱۴۰۰ تجدید نظر شده است.)
در سال ۱۴۰۱ تنها استاندارد حسابداری که مورد تجدید نظر قرار گرفت شماره ۱۶ با موضوع آثار تغییر در نرخ ارز ( تجدید نظر شده در سال ۱۳۹۱ و اصلاح شده در سال ۱۳۹۲) بود که در سال ۱۴۰۱ نیز مجدد مورد تجدید نظر قرار گرفت.
در سال ۱۴۰۲ استانداردهایی که مورد تجدید نظر قرار گرفت عبارتند از:
- استاندارد ۳: درآمد عملیاتی (مصوب سال ۱۳۷۹)
- استاندارد ۹: حسابداری پیمان‌های بلند مدت (مصوب سال ۱۳۷۹)
- استاندارد ۲۹: فعالیت‌های ساخت املاک (اصلاح شده در مهر ۱۳۸۹)
جدول تغییرات در استاندارد های حسابداری ایران
در این بخش استاندارد حسابداری که در سال‌های اخیر جهت همگامی با استاندارد بین الملل تغییر و تجدید نظر شده است را در قالب جدول آورده‌ایم:
جدول در اینجا قرار میگیرد
استاندارد های حسابداری برای چه شرکت‌های قابل استفاده است؟
به کارگیری استاندارد های حسابداری جهت تهیه صورت های مالی اساسی واحدهای انتفاعی (دولتی یا خصوصی) لازم است.
گرچه این استانداردها مربوط به واحدهای انتفاعی است که هدف از فعالیت‌شان کسب سود است ولی در مورد واحدهای غیر انتفاعی نیز با لحاظ تعدیلات قابل اعمال است. شایان ذکر است برای بخش‌های عمومی باید استانداردهای حسابداری بخش عمومی به کار گرفته شود.
سخن پایانی
استاندارد های حسابداری شامل اصول و قواعدی است که جهت تهیه صورت های مالی اساسی و ارایه گزارشات دقیق از اوضاع مالی یک سازمان، شرکت و هر واحد انتفاعی که هدف آن کسب سود است، لازم و ضروری است.
این استانداردها در سال‌های اخیر به جهت هماهنگی با استانداردهای بین الملل دستخوش تغییرات و تجدیدنظرهایی شده است. یکی از آن‌ها استاندارد شماره ۴۳ است که از سال ۱۴۰۲ اجرای آن برای کلیه واحدهای تجاری به جز چند مورد لازم و ضروی است. در مقاله در ارتباط با تغییرات در استانداردها در سال‌های اخیر اشاراتی نمودیم. امیدواریم با مطالعه مقاله اطلاعات مفیدی را کسب نموده باشید.
سوالات متداول
- بهترین کتاب استاندارد حسابداری چیست؟ بهترین کتاب استاندارد حسابداری، کتاب استاندارد حسابداری ایران، کتاب تفسیر و بکارگیری استانداردهای حسابداری ایران است.
- چگونه خلاصه استانداردهای حسابداری PDF را تهیه نماییم؟ شما با مراجعه به جستجوگر گوگل و سرچ خلاصه استانداردهای حسابداری می‌توانید PDF آن‌را دانلود نمایید.
- آموزش استاندارد های حسابداری چگونه است؟ برای آموزش استاندارد های حسابداری می‌توانید کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته شده است را مطالعه فرمایید و یا فایل آن‌را دانلود نمایید.
