یکی از منابع عمده درآمد دولت از طریق مالیات است و مالیات بر ارزش افزوده نیز، یکی از همین نوع منابع است. این نوع مالیات بر اساس ارزش افزوده در مراحل مختلف تولید یا خدمات محاسبه می‌شود؛ که به‌صورت خوداظهاری در سامانه ارزش افزوده انجام می‌گیرد. ما قصد داریم در این مطلب توضیحات کاملی درباره قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مالیات بر ارزش فزوده، نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، زمان قانونی ارسال مالیات بر ارزش افزوده و نام بردن افراد مشمول مالیات بر ارزش افزوده را شرح دهیم و شمارا با چندوچون این امر آشنا کنیم. پس ما را در تراز محاسبان برنا را دنبال کنید
تعریف ارزش افزوده
واژه انگلیسی (Value added) به معنی ارزش افزوده طی فرآیند تولید به یک محصول واسطه‌ی یا همان مواد اولیه است. نکته‌ی مهم در این تعریف این است که ارزش افزوده مختص یک محصول خاص یا کالای خاص نیست بلکه اختصاص دارد به روند تولیدی که این کالا طی می‌کند.
مواد اولیه طی پروسه‌ی تولید، به محصول تبدیل می‌شوند که ارزش کالای نهایی طبیعتاً از مواد اولیه بیشتر است که به تفاوت بها، ارزش افزوده اطلاق می‌شود. در ادامه برای روشن شدن بیشتر این امر یک مثال ساده می‌زنیم: مثلاً برای یک پرس پلو از رستوران مقدار ۵۰۰ تومان برنج ۵۰ تومان روغن ۱۳۰ تومان هم هزینههای مستقیم و غیرمستقیم تولید است که درمجموع یک پرس پلو ۶۸۰ تومان هزینه دارد درحالی‌که قیمت عرضه آن در بازار ۲۰۰۰ تومان است. به اختلاف بین قیمت تمام‌شده هر واحد کالا با قیمت نهایی آن ارزش افزوده گفته می‌شود. میزان ارزش افزوده یک پرس پلو مبلغ ۱۳۲۰ تومان است.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
تعریف مالیات بر ارزش افزوده بر اساس مصوب ماده سه قانون مالیات بر ارزش افزوده این است که: «مالیات بر ارزش افزوده، مالیات غیرمستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه‌شده باارزش کالا و خدمات خریداری‌شده یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع می‌گردد.»
مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات عام است که بر عموم کالاها و خدمات (مگر مواردی که معاف اعلام‌شده‌اند) و همچنین مراحل مختلف تولید و توزیع تعلق می‌گیرد.
به‌عبارتی‌دیگر مالیات بر ارزش افزوده در چرخه‌ی تولید و توزیع در تمامی مراحل اخذ می‌شود تا کالا به مصرف‌کننده نهایی می‌رسد. این نوع مالیات، از مصرف‌کننده در هر مرحله گرفته می‌شود و هر فروشنده مبلغ مالیات دریافتی را در اختیار سازمان مالیاتی قرار می‌دهد. مالیات بر ارزش افزوده در کل مراحل پروسه تولید نرخ ثابتی داشته و غیر تصاعدی محاسبه می‌گردد، که واردکننده، تولیدکننده، توزیع‌کننده و درنهایت مصرف‌کننده این مالیات را پرداخت می‌نمایند. شایان‌ذکر است مالیات بر ارزش افزوده از انواع مالیات‌های شرکت‌ها است که صاحبان هر بخش می‌بایست به قوانین مربوط به عرصه‌ی خود و هر گونه تغییرات آن مطلع باشند.
انواع مالیات بر ارزش افزوده
به‌صورت کلی سه نوع مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد که در ادامه به شرح هر سه مورد می‌پردازیم:
- مالیات بر ارزش افزوده تولیدی: در این نوع مالیات، هم مالیات به کالای مصرفی و هم به فروش کالاهای سرمایه‌ی صورت می‌گیرد. این بدان معناست که مراکز تولیدی با خرید کالا هیچ اعتبار مالیاتی کسب نمی‌کنند.
- مالیات بر ارزش افزوده مصرفی: این نوع مالیات بر ارزش افزوده بر اساس کالاها و خدمات مصرفی محاسبه می‌شود.
- مالیات بر ارزش افزوده درآمد: این نوع مالیات پس از کسر هزینه‌ها و استهلاک از درآمد حاصل از فروش، تعلق می‌گیرد.
مالیات بر ارزش افزوده ۱۴۰۳ چند درصد است؟
گفته‌شده از تاریخ اجرایی شدن قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۳ مجموع نرخ مالیات و عوارض برای عموم مردم و تمامی کالاها و خدمات ۱۰ درصد منظور گردیده است. بااین‌حال تعداد معدودی از کالاها مانند کالاهای اساس (شیر، آرد و …) دارای معافیت مالیاتی می‌باشند. لازم به ذکر است مراکز مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌بایست در تاریخ مقرر نسبت به ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده از طریق سامانه مالیاتی کشور اقدام کنند و مبلغ مالیات تعیین‌شده را پرداخت نمایند.
کالاها و خدمات معاف از مالیات و مشمولین جدید قانون مالیات بر ارزش افزوده
آخرین تغییرات قانون مالیات بر ارزش افزوده براساس بخشنامه سال ۱۴۰۳ به شرح موارد ذیل است:
- اقلام اساسی همچون شیر، پنیر، ماست، تخم ماکیان، آرد و نان، انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی، برنج، حبوبات، سویا، پروتئین سویا، انواع دانه‌های خوراکی، شیر خشک، تخم‌مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک‌روزه مشمول معافیت از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل و گلخانه‌ی معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- دام زنده و خوراک آن، بذر، نشاء، نهال، سم و کود مشمول معافیت می‌شوند.
- خمیرکاغذ، کاغذ باطله، دفتر تحریر، کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه، نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی کتاب، روزنامه، مجله و نشریات مشمول معافیت از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- کالاهای وارده همراه مسافران برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر قانونی امور گمرک، مشمول معافیت از مالیات هستند.
- انواع شمش طلا و حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصدی طلا، معاف از مالیات بر ارزش افزوده است.
- دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیک مبتنی بر این نوع دارایی‌ها، معاف از مالیات بر ارزش افزوده است.
- هرگونه انتقال دارایی به/ از صندوق‌های سرمایه‌گذاری پژوهشی، معاف از مالیات بر ارزش افزوده است.
- فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن و صنایع‌دستی تولید داخل، مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند.
- هرگونه انتقال دارایی به/از نهاد واسط موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، مشمول معافیت مالیاتی است.
- انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی) لوازم مصرفی درمان و لوازم توان‌بخشی، دارای معافیت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی و تجهیزات نظامی و اطلاعاتی، معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- کلیه تجهیزات نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی، معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- موارد درمانی و بیمه‌ای همچون بیمه‌ی عمر وزندگی، خدمات بیمه اجتماعی و بیمه درمانی تکمیلی، مشمول معافیت مالیاتی گردیده‌اند.
- خدمات زینک، چاپ، انتشار روزنامه، کتاب و نشریه، مشمول معافیت مالیات است.
- هرگونه خدمات تشخیصی، پیشگیری، توان‌بخشی و خدمات آرامستان‌ها، مشمول معافیت می‌شوند.
- خدمات ورزشی با اخذ مجوز از مراکز ذی‌صلاح، مشمول معافیت مالیاتی گردیده‌اند.
- آب مصرفی برای محصولات کشاورزی و همچنین بیمه‌ی مزارع آن‌ها، مشمول معافیت مالیاتی گردیده‌اند.
- هتل‌های سه ستاره و پایین‌تر، مهمان‌پذیرها، مشمول معافیت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- قند و شکر که مشمول قانون معافیت از مالیات بر ارزش افزوده بوده‌اند، به لیست مشمولین این مالیات اضافه‌شده‌اند.
- کالاهای وارداتی که موقع ورود به کشور مالیات بر ارزش افزوده آن‌ها پرداخت‌شده، در مرحله عرضه مشمول معافیت مالیاتی نمی‌شوند.
- اصل طلا و جواهرات و پلاتین به‌کاررفته معاف مالیاتی است اما اجرت ساخت و سود یا کارمزد آن‌ها مشمول ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده می‌گردد.
- کلیه خدمات هواپیمایی که تاکنون مشمول ۵ درصد مالیات و عوارض می‌شد، حذف گردید و این مورد به ۱۰ درصد افزایش پیداکرده که این امر قطعاً گرانی بلیط‌های هواپیمایی را منجر خواهد شد.
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده واردات دانه‌های روغنی (سویا، گل‌رنگ و کلزا) و روغن‌های خام (سویا، آفتابگردان، کلزا و روغن پالم) طبق بخشنامه جدید گمرک از ۱۰ درصد به یک درصد کاهش‌یافته است.
- عملیات و خدمات بانکی، اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه دارای مجوز رسمی، مشمول معافیت مالیاتی می‌شود.
- نقل‌وانتقال سهام، حق تقدم، سهم الشرکه و سایر اوراق بهادار، معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- تولیدکنندگان اندام‌های گیاهی، کشت، خدمات درمانی و پیشگیرانه برای دام و گیاه، مشمول معافیت از مالیات بر ارزش افزوده است.
- کلیه پرداختهای حقوق و دستمزد به شرطی که مشمول قانون مالیات بر حقوق گردد، معاف از مالیات بر ارزش افزوده است.
- خدمات مالی، اعتباری، اعطای تسهیلات توسط صندوق‌های حمایتی، ضمانت صادرات، سرمایه‌گذاری، هرگونه پژوهش و فناوری دارای مجوز، مشمول معافیت مالیاتی می‌گردد.
- خدمات بازار سرمایه مانند معامله و تسویه اوراق بهادار در بهابازارها(بورس) و بازارهای خارج از بهابازار به تشخیص شورای عالی بورس، معاف می‌باشند.
- نقل‌وانتقال واحدهای سرمایه‌ی و همچنین صدور ابطال صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز، معافیت از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- هرگونه خدمات نقل انتقال شامل باری و مسافری، درون‌شهری، برون‌شهری و بین‌المللی و جاده‌ی، ریلی و دریایی، معاف می‌باشند.
- میزان سهم هزینه مشترک (شارژ) دریافتی توسط مراکز خدماتی موضوع قانون نحوه واگذاری مالکیت و اداره امور شهرک‌های صنعتی از مالیات بر ارزش افزوده، معاف است.
- خدمات فنی، بازسازی، تعمیر و نگهداری کالاهای بند ۱۷ الف این ماده، توسط مراکز وابسته به دستگاه‌های نظامی، انتظامی و امنیتی ارائه می‌شود، معاف از مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند.
روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران
برای مالیات بر ارزش افزوده دو روش در جهان مرسوم است که شامل:
روش تفریقی مستقیم
مابه‌التفاوت خریدوفروش را به دست می‌آورید و سپس این عدد را در، درصد مالیات بر ارزش افزوده ضرب می‌کنید. نکته حائز اهمیت در این نوع روش این است که در هر مرحله از تولید شما فقط مالیات ارزش افزوده‌ی که به وجود آورده‌اید را پرداخت می‌کند؛ و مسئولیتی در قبال سایر مراحل این زنجیره ندارید.
روش تفریقی غیرمستقیم
به این روش در ایران اعتباری یا صورت‌حسابی نیز می‌گویند. روش محاسبه این مورد در ایران به این صورت است که هر بنگاه اقتصادی در موقع خرید مواد اولیه، مالیات بر ارزش افزوده آن را نیز پرداخت می‌کند و در زمان فروش کالای خود می‌بایست مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را نیز از خریدار دریافت کند. مالیات دریافت شده از خریدار کالا را از میزان مالیات پرداخت‌شده زمان خرید مواد اولیه کسر می‌کنید حالا عدد به‌دست‌آمده برابر است با مالیات متعلقه که می‌بایست به سازمان مالیاتی کشور پرداخت شود.
در صورت پرداخت مالیات بیشتر از مالیات متعلقه، می‌توان مبلغ را به‌صورت بستانکاری مالیاتی به دوره بعد موکول کرد و یا این مبلغ را از امور مالیاتی استرداد کرد.
در این روش مودی می‌بایست کلیه صورتحسابهای خریدوفروش را تحویل حسابرسان مالیاتی دهد (علت نام‌گذاری این روش به صورت‌حسابی)، تا بتواند مبلغ پرداختی را اثبات نماید.
فراخوان مالیات بر ارزش افزوده در ایران
بر اساس ماده ۱۸ مؤدیان مکلف هستند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌نماید نسبت به ارائه اطلاعات (فاکتورهای خرید و برگه‌های فروش) به سازمان مذکور و همچنین تکمیل برگه‌های مربوطه اقدام به ثبت‌نام نمایند.
مهلت تسلیم و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
در پایان هر فصل، به مدت ۱۵ روزبه مالکان مشاغل و کسب‌وکارها مهلت داده می‌شود که ابتدا از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده اظهارنامه خود را تکمیل نمایند و مالیات را بر اساس فیش صادره اداره مالیاتی، پرداخت کنند. البته در مورد فصل زمستان به علت تعطیلات نوروزی، مهلت ارسال اظهارنامه معمولاً تمدید می‌شود.
شایان‌ذکر است بر اساس ماده ۱۸ مؤدیان مکلف‌اند به همان ترتیبی که سازمان مالیاتی تعیین و اعلام می‌کند، اطلاعات درخواستی را ارائه دهند و برگه‌های مربوطه را تکمیل کنند.
سامانه مالیات بر ارزش افزوده
همه مؤدیان مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌بایست نسبت به ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در درگاه ملی www.my.tax.gov.ir در موعد مقرر اقدام نمایند و فیش پرداختی خود را تسلیم کنند.
صورت مالیات و عوارضی که به کالاها تعلق می‌گیرد چیست؟
در قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده جدید، صورت مالیات و عوارضی که به کالاها تعلق می‌گیرد نسبت به قانون قدیم متفاوت است. در قانون قدیم ۶ درصد مالیات و ۳ درصد عوارض در صورت مالیات و عوارض نمایش داده می‌شد؛ اما در قانون دائمی ارزش افزوده یا قانون جدید، به‌صورت جداگانه محاسبه نمی‌گردد و هر دو در قالب مالیات بر ارزش افزوده با نرخ ۱۰ درصد محاسبه می‌شود.
جرائم عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده در موعد مقرر
در صورت عدم تحویل اظهارنامه یا عدم تحویل در موعد مقرر، سازمان امور مالیاتی کشور جرائم غیرقابل‌بخششی را محاسبه می‌نماید. به این نکته توجه داشته باشید که، اگر بنگاه اقتصادی شما مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیست و یا اکنون فعالیت مالی ندارد، می‌بایست باز هم اظهارنامه ارزش افزوده خود را یا به‌صورت اعلام در ستون معاف و یا با فعالیت مالی صفر وارد کند و سپس مدارک مربوطه را به سازمان مالیاتی تحویل دهد، که مشمول جریمه عدم تحویل اظهارنامه نگردید.
موارد مشمول بر جریمه مالیات بر ارزش افزوده
- عدم ثبت‌نام در موعد مقرر
- عدم صدور صورتحساب به خریداران
- عدم ارسال صحیح اطلاعات ریالی فروش
- عدم ثبت صحیح اطلاعات فروشندگان کالا و خدمات
- عدم تحویل اظهارنامه قانونی
- عدم تحویل در موعدمقرر اظهارنامه
- ارائه نکردن دفاتر قانونی پلمپ شده شرکت‌ها و مؤسسات مشمول قانون مالیات
- عدم پرداخت به‌موقع مالیات‌ها یا بدهی‌های تقسیط شده.
کلیه افراد حقیقی و حقوقی مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده برای اینکه از جریمه شدن خودداری کنند هیچ‌کدام از موارد فوق را انجام ندهند؛ زیرا همچنان که اشاره شد، جرائم مالیاتی غیرقابل‌بخشش است.
مزایا و معایب vat
مالیات بر ارزش افزوده (value added tax) نیز همانند تمامی ابزارهای اقتصادی و مالیاتی، دارایی معایب و مزایای است. با ما همراه باشید تا با مزایای مالیات بر ارزش افزوده آشنا شویم:
- گسترش پایه مالیاتی: مالیات بر ارزش افزوده باعث پوشش وسیع‌تر دایره مالیاتی گردید. به این صورت که بعضی محصولات یا فروش‌ها با قانون مالیات بر فروش قابل‌دستیابی نبودند. ولی پس از تصویب این قانون آن‌ها نیز مکلف به پرداخت مالیات شدند.
- افزایش درآمدهای مالیات: به علت افزایش گستره‌ی مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده باعث افزایش درآمد مالیات برای کشور شد.
- کاهش هزینه اخذ مالیات: مالیات بر ارزش افزوده چون خوداظهاری است، بنابراین هزینه جمع‌آوری کمتری به نسبت سایر انواع مالیاتی دارد.
- کاهش فرارهای مالیاتی
- کاهش مالیات مضاعف
- کاهش وقفه‌های زمانی بین پرداختهای مالیاتی( به صورت فصلی)
- ساده‌سازی امر مالیاتی به‌صورت خوداظهاری
حالا پس از مزایا بایستی معایب این امر را نیز باهم بررسی کنیم. با ما بمانید تا در ادامه به برخی از آن‌ها بپردازیم:
- افزایش تورم (زیرا در هر مرحله به‌صورت کلی یا جزئی مالیات بر ارزش افزوده باعث افزایش قیمت کالا یا خدمات می‌گردد.)
- نیازمند ایجاد ساختاری بسیار دقیق و کارآمد
- بهره بردن از کارشناسان بسیار زبده و با دقت در امر محاسبه
نکته: ممکن است شما فکر کنید که خرید یکجایی مواد اولیه و یا طولانی بودن روند تولید کالا باعث شود که، مالیات بر ارزش افزوده پرداخت‌شده در هنگام تهیه مواد اولیه، صاحبان بنگاه‌ها، هزینههای سنگینی را متحمل شوند، اما در زمان تحویل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (که دوره‌های کوتاه فصلی دارد) می توان مالیات پرداختی اضافه را از دولت باز پس گرفت. بدین صورت که مانده مواد اولیه را در انبار محاسبه و در اظهارنامه قیدکنید، تا بتوان برابر ارزش این مقدار از مالیات بر ارزش افزوده را استرداد کرد.
باید این نکته را مدنظر داشت که مالیات بر ارزش افزوده برای یک دوره است، بدین معنا که کل خریدوفروش کالا و خدمات در آن دوره زمانی را مشمول می‌شود و به گذشته یا آینده عطف داده نمی‌شود. پس تا ۱۵ روز پس از پایان هر فصل مشمولین مالیات بر ارزش افزوده می‌بایست اظهارنامه خود را با دقت کامل، از طریق سامانه مالیاتی ارائه دهند، تا مشمول جرائم مالیاتی نشوند.
الزام نوشتن مشخصات هویتی و حقوقی در برگ خرید
طبق مفاد ماده ۱۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده در هر صورتحساب فروش کالا و خدمات می‌بایست موارد ذیل به‌صورت دقیق در برگ خرید درج گردد.
- نام و نام خانوادگی فروشنده یا نام شرکت یا برند
- کد ملی یا شناسه ملی و کد اقتصادی
- کد پستی
- آدرس دقیق
مؤدیان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌بایست تمامی موارد مقرر در این قانون را به‌صورت کامل رعایت کنند تا مشمول جریمه نشوند.
رسیدگی به مالیات بر ارزش افزوده
هر بنگاه اقتصادی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده، باشد،می‌بایست در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام کرده باشد و یا داشتن گواهینامه ثبت‌نام و داشتن صورتحسابهای مثبته (شامل برگه‌های فروش کالا و خدمات، مشخصات کامل فروشندگان، اسناد حمل، رسید انبار…) الزامی است؛ و نداشتن هرکدام از موارد فوق و یا ناقص بودن آن باعث می‌شود اعتبار اظهارنامه ازنظر مالیاتی مخدوش شود و یا تخلف ثبت کنند و جرائم سنگین محاسبه نماید.
مدارک موردنیاز جلسه رسیدگی مالیات بر ارزش افزوده
ممیزان و کارشناسان اداره مالیات بر ارزش افزوده در زمان رسیدگی به موارد ذیل جهت شفاف‌سازی معاملات نیاز دارند. حتماً بررسی نمایید موارد مستنده با اعداد و ارقام اظهارنامه هم‌خوانی داشته باشد و هرگونه مغایرت باعث رد شدن اظهارنامه می‌گردد.
موارد مورد نیاز به شرح ذیل می‌باشد:
- تراز آزمایشی (حداقل چهارستونی) در سطح، کل، معین و تفصیلی برای دوره‌های مجزای بهار تابستان پاییز و زمستان برای سال مورد رسیدگی
- تراز آزمایشی (حداقل چهارستونی) در سطح، کل، معین و تفصیلی سالیانه برای سال مورد رسیدگی
- گردش حساب درآمدهای عملیاتی (خدمات و فروش)
- گردش حساب درآمدهای غیرعملیاتی به ترتیب دوره
- گردش حساب مالیات بر ارزش افزوده به ترتیب دوره
- تصویر اولین و آخرین برگ رسمی فروش تصویر صورت‌وضعیت ارسالی (برای شرکت‌های پیمانکار)
- تصویر صورتحسابهای خرید منجر به ایجاد اعتبار مالیاتی از هر شرکت
- تصویر کلیه اوراق سبز گمرکی و سایر مدارک مربوط به ایجاد اعتبار مالیاتی
- تصویر اسناد فروش دارایی‌ها و جدول فروش دارایی‌های ثابت متشکل از بهای تمام‌شده کالای فروش رفته. بهای فروش و ارزش دفتری
- گردش حساب سود و زیان انباشته
- گردش حساب تعدیلات حسابداری انباشته
- گردش موجودی مواد و کالا
- محاسبه قیمت تمام‌شده در خصوص کالاهای تولید و خدمات ارائه‌شده.
- تصویر اظهارنامه عملکرد سال مورد رسیدگی
- تصویر گزارش حسابرسی مالی
- تصویر برگ تشخیص عملکرد سال مورد رسیدگی
- تصویر صورتحسابهای بانکی به همراه صورت مغایرت آن‌ها برای سال مورد رسیدگی
- تکمیل برگه‌های مربوطه
الزامات خریدار در مورد ارزش افزوده
در صورت خرید کالا و خدمات از شرکت‌ها و بنگاه‌های که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند موارد ذیل حتماً باید رعایت گردد:
- دریافت فاکتور رسمی (داشتن مشخصات کامل از قبیل کد ملی، کد اقتصادی، نام کامل شرکت و یا شخص، آدرس و کد پستی) بر اساس استانداردهای امور مالیاتی
- دریافت گواهی ارزش افزوده تأمین‌کننده کالا و خدمات که هنوز تاریخ آن منقضی نشده است. (جهت راستی آزمایی صحت گواهی ارزش افزوده می‌توان به سایت http://www.evat.ir/ مراجعه کنید.)
- پس از دریافت فاکتور رسمی و گواهی مالیات بر ارزش افزوده، مبلغ پرداخت‌شده بابت مالیات را از مبلغ مالیات متعلقه کسر نماید و مابقی مبلغ را پرداخت نماید.
- کلیه مدارک فوق (برگه‌های خرید کالا و خدمات – اوراق فروش کالا و خدمات و گواهی‌های مالیات بر ارزش افزوده) همگی می‌بایست بایگانی گردد تا دفاتر شرکت جهت رسیدگی احضار می‌شود و موقع بررسی مستندات نقصی نداشته باشند.
حتماً به این امر اهتمام داشته باشید که ممیزان و کارشناسان اداره مالیاتی بر اساس مستنداتی که شما فراهم می‌کنید، محاسبات خود را انجام می‌دهند. در صورت هرگونه نقص در تحویل مستندات، ممکن است اسناد یا دفاتر یا اظهارنامه رد شود و منجر به اوراق مطالبه‌ی مالیاتی سنگین گردد.
الزامات فروشنده در مورد ارزش افزوده
هر شرکت یا مرکز اقتصادی موظف به اجرای قوانین مالیات بر ارزش افزوده و سلسله‌مراتب آن است. فلذا در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد.
- دریافت گواهی اعتبار ارزش افزوده از اداره مربوطه و تمدید آن درزمانی که منقضی می‌شود.
- صدور فاکتور رسمی برای فروش کالا و خدمات بر اساس استاندارهای قانون مالیات بر ارزش افزوده (داشتن کد ملی /کد اقتصادی (هم خریدار و هم فروشنده)، آدرس و کد پستی، نام کامل شرکت یا شخص، زنجیره فاکتور و تاریخ صدور).
- ارسال اظهارنامه ارزش افزوده تا ۱۵ روز بعد از پایان هر فصل طبق قوانین اداره مالیات بر ارزش افزوده.
- شرکت موظف است که، به‌اندازه تمام درآمد عملیاتی و غیرعملیاتی خود طبق قانون مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند، مشروط بر اینکه جزء موارد معاف نباشد. این نکته لازم به ذکر است که در طول فصل هر فاکتوری که صادر می‌شود می‌بایست مالیات آن محاسبه گردد و به‌صورت جداگانه در برگ خرید قید گردد و در پایان فصل، مجموع مبلغ مالیات تمام فاکتورها خرید و فروش شناسایی گردد و پس از تهاتر مبالغ، در اظهارنامه‌ی ارسالی همان فصل اعلام گردد.
- درصورتی‌که پیش پرداختهای مالیاتی از مجموع مالیات بر ارزش افزوده‌ی آن دوره بیشتر باشد. این مبلغ در بستانکاری شرکت‌ها ثبت می‌گردد و یا در صورت ثبت درخواست می‌توانند مبلغ را عودت دهند.
اعتراض به اوراق مطالبه و برگه استرداد ارزش افزوده
بعد از صدور هرگونه برگه پرداختی مالیات بر اساس یک سری قوانین اجازه اعتراض، برای مودی، محفوظ است. در ادامه با شرایط، مهلت زمانی و نحوه اعتراض به برگ پرداختی مالیات اشاره خواهیم کرد:
مهلت اعتراض برای برگه ابلاغ مالیات بر ارزش افزوده تا ۲۰ روز پس از دریافت ابلاغ و یا اوراق مطالبه مالیاتی است که طی این دوره شما می‌بایست اعتراض خود را به‌صورت کتبی به اداره مالیاتی تسلیم نماید (به دو صورت الکترونیک و دستی) تا در جلسه حل اختلاف مجدداً مدارک مورد رسیدگی قرار گیرد، پرونده پس از بررسی و رفع مشکل به دستور رئیس اداره مالیاتی مربوطه مختومه می‌گردد.
اما اگر مودی ظرف مهلت ۲۰ روزه اعتراض خود را کتبی تقدیم اداره امور مالیاتی ننماید، مبلغ درج‌شده در اوراق مطالبه قطعی شده و می‌بایست مودی مبلغ را پرداخت نماید.
در اعتراض طی ۲۰ روزه در مرحله اول پرونده به هیئت بدوی ارجاع داده می‌شود در این مرحله می‌بایست مبلغی از مالیات پرداخت شود تا به اعتراض رسیدگی شود و در صورت اعتراض مجدد پرونده به هیئت حل اختلاف می‌رود و در آنجا نیز مدارک و مستندات مجدداً بررسی می‌گردند درصورتی‌که اعتراض مودی از سوی هیئت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر باطل شود معادل ۱ درصد تفاوت مالیات ابرازی در اظهارنامه تسلیمی، محاسبه و مودی ملزم به پرداخت آن خواهد بود. لازم به ذکر است که رأی هیئت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجرا است و قابل‌بررسی در شورای عالی مالیاتی نیست.
بایگانی مرتب مدارک جهت مالیات بر ارزش افزوده
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده مؤدیان موظف هستند، دفاتر، اسناد و فاکتورهای فروش خود را طی ۱۰ سال بایگانی نمایند و در صورت درخواست این اداره می‌بایست مدارک تحویل گردد.
مواردی که می‌بایست به‌عنوان مدارک مثبته نگهداری شود شامل موارد ذیل است:
- گواهی ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
- کلیه صورتحسابهای فروش کالا و خدمات
- کلیه صورتحسابهای خرید کالا و خدمات
- دفاتر قانونی
- نسخه چاپی تائید شده اظهارنامه
- رسیدهای پرداختی مالیات و عوارض
- برگه‌های اعلامیه بدهکاری یا بستانکاری
- نوارهای اسناد گمرکی
- اسناد حمل‌ونقل
- بیمه
- سایر مستندات معاملات و عملیات
در آخر چندین نکته که لازم است هر مودی از آن‌ها اطلاع داشته باشد را لیست کرده‌ایم:
- حتماً به این امر اهتمام لازم را داشته باشید که تمامی برگه‌های خرید کالا و خدماتی که مبلغ مالیاتی در آن درج شده صحت سنجی شود زیر در صورت رد هرکدام، مبلغ درج‌شده از اعتبار مالیاتی شما کم می‌شود.
- هرگونه تخفیف در قیمت کالا و خدمات در مبلغ مالیات بر ارزش افزوده تأثیری ندارد. این جمله بدین معناست که، شما ابتدا برگه فروش را صادر و نهایی نماید و سپس مالیات آن را محاسبه کنید. پس همواره ابتدا تخفیف را نوشته و از فروش کسر نماید و بعد ازآن مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه کنید.
سخن آخر
در این مقاله سعی شد، تمامی موارد تغییرات قانونی مالیات بر ارزش افزوده، همانند: محاسبه از ۹ درصد به ۱۰ درصد و تغییرات موارد مشمول و غیر مشمول برای شما دوست گرامی تهیه شود. بعلاوه، نحوه ارسال اظهارنامه، مهلت قانونی، نحوه اعتراض به اوراق مطالبه و روند آن، نحوه مستند سازی و بررسی اسناد به تفصیل برای راحتی شما گردآوری شد. که امیدوارم این مقاله رضایت خاطر شما خواننده‌ی عزیز رو فراهم آورده باشد، و به جواب سئوال‌های خود در مورد مالیات بر ارزش افزوده رسیده باشید. باتشکر از اینکه ما را تا پایان این مقاله همراهی کردید.
سئوالات متداول
۱- مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
این نوع مالیات، براساس اختلاف ارزش میان ماده اولیه و محصول محاسبه می شود.
۲- مالیات بر ارزش افزوده چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟
مالیات بر ارزش افزوده، به نوعی از مالیات گفته می شود که براساس اختلاف ارزش بین ماده اولیه و محصول و یا خدمات ارائه شده، به دو روش محاسبه می شود شامل: روش تفریقی مستقیم و روش تفریقی غیر مستقیم.
۳- قانون مالیات بر ارزش افزوده + آخرین تغییرات آن چگونه است؟
در قانون جدید اجرایی سال ۱۴۰۳، می توان به چند مورد اشاره کرد مهمترین آن حذف نرخ ۳درصد و ۹ درصد و یک پارچه شدن البته، با یک درصد افزایش (۱۰درصد)، دوم، افزایش نرخ بلیط هواپیما بعلت افزایش نرخ محاسبه از ۵درصد به ۱۰ درصد، سوم، کاهشن نرخ مالیات و عوارض گمرکات از ۱۰ درصد به یک درصد، چهارم، حذف مالیات قندو شکر و افزودین این موارد به مشمولین مالیات بر ارزش افزوده
۴- مالیات بر ارزش افزوده چند درصد است؟
تا قبل از سال ۱۴۰۳ درصد محاسبه ۹ بود اما از سال ۱۴۰۳ این درصد به ۱۰ افزایش یافت
۵- ثبت اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چگونه است؟
نحوه ثبت اظهارنامه، به این شرح است که، تا ۲۰ روز پس از پایان فصل، مودی می تواند از طریق سامانه مالیاتی اظهارنامه خود را ارسال نماید.
لینک‌هایی که می‌تواند برایتان مفید باشد:
